Trang Chính
Bài 12: NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ
( Nguyễn Tuân)
I. Kiến thức cơ bản
1.Hoàn cảnh sáng tác :
- Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút và một bài thơ phác thảo. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên Tây Bắc vào năm 1958.
2.Về thể loại tùy bút:
- Một loại bút ký ghi chép người thật việc thật, không có cốt truyện, đặc biệt in đậm cảm xúc chủ quan của người viết, đậm chất trữ tình.
- Thể loại giúp Nguyễn Tuân thăng hoa cảm xúc và tư tưởng của mình.
3.Nội dung:
+ Phong cảnh Tây Bắc vừa uy nghiêm hùng vĩ, vừa thơ mộng trữ tình.
+ Con người Tây Bắc dũng cảm, lao động cần cù.
=> Chất vàng mư*ời của tâm hồn
4. Đoạn trích
- Xuất xứ: Trích từ tùy bút “Sông Đà” (1960)
- Nội dung :Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc qua hình ảnh của Sông Đà hung bạo- trữ tình.
Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc qua hình ảnh của những người lái đò trên sông.
- Chủ đề: Tác phẩm thể hiện tình cảm yêu mến thiên nhiên, đất nước, con người và cuộc sống mới ở vùng cao Tây Bắc của nhà văn
- Phong cách của Nguyễn Tuân:
+ Cách nhìn và tả cảnh thiên nhiên thật đẹp
( thiên nhiên sông Đà vừa mang một vẻ đẹp dữ dội “như thiên anh hùng ca”, vừa mang vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng…)
+ Cách nhìn và tả con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ
=> Tình yêu thiên nhiên, con người; tâm hồn nhạy cảm, vốn ngôn ngữ cực kỳ phong phú của nhà văn.
- Nghệ thuật viết tùy bút của Nguyễn Tuân thật đặc sắc :
+ Lối ví von độc đáo, bất ngờ, chính xác.
+ Chi tiết chân thực và hóm hỉnh.
+Cách viết phóng túng, ngôn ngữ điêu luyện.
+ Sự hiểu biết khoa học cặn kẽ, sức tưởng tượng phong phú, cảm xúc sâu lắng. Đặc biệt là lòng yêu thương và tự hào về con người và đất nước.
II. PHÂN TÍCH
1.Hình ảnh sông Đà :
a. Lai lịch: Sông Đà được nhà văn quan sát và miêu tả ở nhiều góc độ :
“Chúng thủy giai đông tẩu
Đà giang độc Bắc lưu”
(Mọi con sông đều chảy theo hướng Đông, chỉ có sông Đà theo hướng Bắc)
-> Cách giới thiệu tạo ấn tượng về Sông Đà ; đã thâu tóm được cái thần, cái độc đáo của sông Đà và cái thần chữ của Nguyễn Tuân.
b.Về tính cách :
b1.Một dòng sông hung bạo – hiểm ác:
- Cảnh đá bờ sông dựng vách thành/ vách đá chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu/ ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh...trên cái tầng thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện
-> Cảnh tượng hùng vĩ, huyền bí.-> Sử dụng: tổng hợp nhiều giác quan; so sánh, liên tưởng mới mẻ, độc đáo
- Mặt ghềnh Hát Loóng/ nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió/đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà...
-> Cái dữ dằn của ghềnh sông với sự hợp sức của gió, của sóng, của đá-> được diễn đạt: điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, tăng tiến và sự hỗ trợ bởi các thanh trắc=> mối đe doạ thực sự với người lái đò.
- Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông/ nước ặc ặc/ từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải.
Những cái hút nước khủng khiếp-> qua: so sánh, nhân hoá, kết hợp tả kể, liên tưởng, tưởng tượng, thủ pháp điện ảnh-> gây cảm giác lạnh người, hãi hùng.
- Sự hung bạo của sông Đà còn thể hiện ở thác nước, nhà văn đã nhân hoá con sông thành một sinh thể dữ dằn, gào thét -> Sông Đà như một bầy thuỷ quái: hung hăng, nham hiểm, bạo ngược, xảo quyệt.
(“ Khi thì “oán trách van xin” , khi thì “ khiêu khích, giọng gằn và chế nhạo”, khi thì “rống lên”, “reo như đun sôi”…)
- Đá trên sông Đà bày thạch trận chặn đánh tiêu diệt con người-> qua trí tưởng tượng phong phú, tài quan sát, sử dụng ngôn từ điêu luyện, nhân hoá hợp lí
-> Sông Đà “thành ra diện mạo và tâm địa của một thứ kẻ thù số một” sẵn sàng dìm chết con thuyền.
=> Khung cảnh sông Đà giống như sa bàn khổng lồ, một trận đồ thiên la địa võng thách đố, khủng bố tinh thần ng*êi chiến sỹ làm nghề sông nước
b2.Một dòng sông thơ mộng- trữ tình:
- Về hình dáng : Từ trên cao nhìn xuống: “Sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình… ; Sông Đà như một áng tóc mun, dài ngàn ngàn vạn vạn sải”.-> qua liên tưởng, so sánh: Sông Đà hiện lên như người thiếu nữ Tây Bắc với vẻ đẹp trữ tình trẻ trung và duyên dáng, man sơ.(so sánh giàu giá trị nhân văn)
- Nhìn ngắm sông Đà từ nhiều thời gian và không gian khác nhau: phát hiện những màu sắc tươi đẹp và đa dạng của dòng sông: Màu nước của dòng sông thay đổi theo mùa :“Mùa xuân, dòng xanh ngọc bích”, Mùa thu lừ lừ chín đỏ như da người bầm đi vì……
- Hai bên bờ sông :
+“ lặng tờ,
+ hoang dại như một bờ tiền sử…”
+ “ Hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”…
-> Sông Đà thật mỹ lệ và như “một cố nhân…lắm bệnh nhiều chứng” mét người tình nhân chư*a quen biết gợi cảm hứng nghệ thuật và cảm xóc: vừa Đường thi lại vừa hiện đại.
Nghệ thuật:
- Sông Đà đư*ợc nhìn từ nhiều góc độ: Văn hóa, địa lí, lịch sử, văn học trí tư*ởng tự*ởng phong phú, khả năng quan sát tinh tư*ờng bằng nhiều giác quan ; vốn tri thức rộng, sâu của tác giả về nhiều ngành nghề: quân sự, văn học, thể thao
- Biện pháp: liên tưởng so sánh có sức diễn tả chính xác và sắc sảo , liệt kê, động từ mạnh có giá trị tạo hình cao, sức gợi lớn để xây dựng, khiến Sông Đà nh*ư một sinh thể có hồn, có tính cách mụ gì ghẻ chuyên làm mình , làm mẩy với ngư*ời lái đò.
=> Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc
2. Ông lái đò:
* Về lai lịch : Ông đò là một ông già 70 tuổi. Ông sinh ra và lớn lên ngay bên bờ sông Đà .
Phần lớn cuộc đời ông dành cho nghề lái đò dọc trên sông Đà – một nghề đầy gian khổ và hiểm nguy.
* Về hình dáng: Cái gian nan, khổ cực của nghề lái đò như “ chạm khắc”, làm nên một hình dáng rất đặc biệt của ông lái => Chỉ một vài nét, Nguyễn Tuân đã tạc nên một bức chân dung của lái đò không chỉ hình dáng bề ngoài mà cả nội tâm, phong thái của một người lao động có tâm hồn .
* Nhà văn đã tưởng tượng ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa người lái đò sông Đà với “bầy thuỷ quái sông Đà qua tõng trïng vi-> Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc
Thiên nhiên : Lớn lao, dữ dội hiểm độc với trường trường lớp lớp dàn trận bủa vây, có sự hợp sức của nhiều thế lực: sóng, nước, đá, gió...
Con người: Nhỏ bé trên một con thuyền đơn độc và vũ khí trên tay chỉ là những cán chèo
-Trùngvi1
+Sông Đà sóng nư*ớc: ùa vào bẻ gãy cán chèo hò la, đá trái, thúc gối vào bụng, hông thuyền, đội thuyền- Bám lấy thắt lưng đòi lật ngửa thuyền Đánh những đòn hiểm bóp lấy hạ bộ người lái đò, 5 cư*ả : 4 tử, 1 sinh
+ Ngư*ời lái đò - Nén vết th*ương, hai chân kẹp vào cuống lái, mặt méo bệch -Vẫn nghe tiếng chỉ huy của ngư*ời cầm láI -> Ông lái đò bình tĩnh, biết nén đau thư*ơng để chiến đấu với những âm m*u,thủ đoạn của sóng nư*ớc Sông Đà
- Trùngvi 2
+Sông Đà đổi chiến thuật :Tăng thêm nhiều cửa tử ,cửa sinh bố trí lệch phía hữu ngạn Dòng thác hùm beo, hồng hộc, Bọn thuỷ quân níu lôi thuyền vào tập đoàn cửa tử. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích
+ Ngư*ời lái đò: Ông đò nắm chắc binh pháp của thần đá, thần sông,thuộc quy luật phục kích. ông ghì cư*ơng lái, phóng nhanh vào cửa sinh, lái 1 đường thẳng miết. Đứa thì ông tránh, đứa thì ông đè sấn chặt đôi mở đư*ờng tiến-> Là ngư*ời m*ưu trí, thông minh, hiểu biết, nhiều kinh nghiệm trong nghệ thuật vư*ợt thác leo ghềnh.
- Trùngvi 3
+Sông Đàít cửa hơn,, bên trái, phải đều là luồng chết, cửa sinh nằm giữa (ngay bọn đá hậu vệ của con thác)
+ Ngư*ời lái đò: Như* một chỉ huy dày dạn kinh nghiệm, cứ phóng thẳng thuyền , chọc thủng cửa giữa. Thuyền vút qua cổng đá, qua cửa ngoài, cửa trong
-> Cuộc chiến không cân sức -> chiến thắng thuộc vế con người
\ Đó là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống.
\ Đây là chiến thắng của tài trí con người, của sự hiểu biết (nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá) và kinh nghiệm của những người đã nhiều năm gắn bó với nghề sông nước.
-> Nguyễn Tuân đã khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp của người lao động bình thường, âm thầm, giản dị nhưng đã và đang làm nên những kỳ tích lớn lao trong cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ
* Nghệ thuật: Vốn sống , từ ngữ phong phú, khả năng quan sát khám phá tinh tế , kiến thức quân sự , thể thao tái hiện bức tranh chiến trận hào hùng, kịch tính , độc đáo
=> Là ngư*ời nghệ sĩ tài hoa, yêu mến tự hào với công việc. Tay lái đã nở hoa qua nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Tuân.Ngư*ời nghệ sĩ vư*ợt thác leo ghềnh
* Sau cuộc chiến: nhà đò đốt lửa , nư*ớng cơm lam,bàn tán về cá anh vũ. Không một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua.-> Cuộc sống tự do, bình dị, lao động lặng lẽ, như*ng thật vinh quang, tài hoa,dũng cảm và gan góc
=> Đánh giá chung: Nguyễn Tuân muốn khẳng định rằng không chỉ những ng*ười làm nghệ thuật mới là nghệ sĩ, mà lao động cũng là một nghệ thuật, nghệ thuật của cuộc sống. Người anh hùng, ngư*ời lao động bình dị vô danh
( Nguyễn Tuân)
I. Kiến thức cơ bản
1.Hoàn cảnh sáng tác :
- Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút và một bài thơ phác thảo. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên Tây Bắc vào năm 1958.
2.Về thể loại tùy bút:
- Một loại bút ký ghi chép người thật việc thật, không có cốt truyện, đặc biệt in đậm cảm xúc chủ quan của người viết, đậm chất trữ tình.
- Thể loại giúp Nguyễn Tuân thăng hoa cảm xúc và tư tưởng của mình.
3.Nội dung:
+ Phong cảnh Tây Bắc vừa uy nghiêm hùng vĩ, vừa thơ mộng trữ tình.
+ Con người Tây Bắc dũng cảm, lao động cần cù.
=> Chất vàng mư*ời của tâm hồn
4. Đoạn trích
- Xuất xứ: Trích từ tùy bút “Sông Đà” (1960)
- Nội dung :Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc qua hình ảnh của Sông Đà hung bạo- trữ tình.
Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc qua hình ảnh của những người lái đò trên sông.
- Chủ đề: Tác phẩm thể hiện tình cảm yêu mến thiên nhiên, đất nước, con người và cuộc sống mới ở vùng cao Tây Bắc của nhà văn
- Phong cách của Nguyễn Tuân:
+ Cách nhìn và tả cảnh thiên nhiên thật đẹp
( thiên nhiên sông Đà vừa mang một vẻ đẹp dữ dội “như thiên anh hùng ca”, vừa mang vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng…)
+ Cách nhìn và tả con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ
=> Tình yêu thiên nhiên, con người; tâm hồn nhạy cảm, vốn ngôn ngữ cực kỳ phong phú của nhà văn.
- Nghệ thuật viết tùy bút của Nguyễn Tuân thật đặc sắc :
+ Lối ví von độc đáo, bất ngờ, chính xác.
+ Chi tiết chân thực và hóm hỉnh.
+Cách viết phóng túng, ngôn ngữ điêu luyện.
+ Sự hiểu biết khoa học cặn kẽ, sức tưởng tượng phong phú, cảm xúc sâu lắng. Đặc biệt là lòng yêu thương và tự hào về con người và đất nước.
II. PHÂN TÍCH
1.Hình ảnh sông Đà :
a. Lai lịch: Sông Đà được nhà văn quan sát và miêu tả ở nhiều góc độ :
“Chúng thủy giai đông tẩu
Đà giang độc Bắc lưu”
(Mọi con sông đều chảy theo hướng Đông, chỉ có sông Đà theo hướng Bắc)
-> Cách giới thiệu tạo ấn tượng về Sông Đà ; đã thâu tóm được cái thần, cái độc đáo của sông Đà và cái thần chữ của Nguyễn Tuân.
b.Về tính cách :
b1.Một dòng sông hung bạo – hiểm ác:
- Cảnh đá bờ sông dựng vách thành/ vách đá chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu/ ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh...trên cái tầng thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện
-> Cảnh tượng hùng vĩ, huyền bí.-> Sử dụng: tổng hợp nhiều giác quan; so sánh, liên tưởng mới mẻ, độc đáo
- Mặt ghềnh Hát Loóng/ nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió/đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà...
-> Cái dữ dằn của ghềnh sông với sự hợp sức của gió, của sóng, của đá-> được diễn đạt: điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, tăng tiến và sự hỗ trợ bởi các thanh trắc=> mối đe doạ thực sự với người lái đò.
- Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông/ nước ặc ặc/ từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải.
Những cái hút nước khủng khiếp-> qua: so sánh, nhân hoá, kết hợp tả kể, liên tưởng, tưởng tượng, thủ pháp điện ảnh-> gây cảm giác lạnh người, hãi hùng.
- Sự hung bạo của sông Đà còn thể hiện ở thác nước, nhà văn đã nhân hoá con sông thành một sinh thể dữ dằn, gào thét -> Sông Đà như một bầy thuỷ quái: hung hăng, nham hiểm, bạo ngược, xảo quyệt.
(“ Khi thì “oán trách van xin” , khi thì “ khiêu khích, giọng gằn và chế nhạo”, khi thì “rống lên”, “reo như đun sôi”…)
- Đá trên sông Đà bày thạch trận chặn đánh tiêu diệt con người-> qua trí tưởng tượng phong phú, tài quan sát, sử dụng ngôn từ điêu luyện, nhân hoá hợp lí
-> Sông Đà “thành ra diện mạo và tâm địa của một thứ kẻ thù số một” sẵn sàng dìm chết con thuyền.
=> Khung cảnh sông Đà giống như sa bàn khổng lồ, một trận đồ thiên la địa võng thách đố, khủng bố tinh thần ng*êi chiến sỹ làm nghề sông nước
b2.Một dòng sông thơ mộng- trữ tình:
- Về hình dáng : Từ trên cao nhìn xuống: “Sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình… ; Sông Đà như một áng tóc mun, dài ngàn ngàn vạn vạn sải”.-> qua liên tưởng, so sánh: Sông Đà hiện lên như người thiếu nữ Tây Bắc với vẻ đẹp trữ tình trẻ trung và duyên dáng, man sơ.(so sánh giàu giá trị nhân văn)
- Nhìn ngắm sông Đà từ nhiều thời gian và không gian khác nhau: phát hiện những màu sắc tươi đẹp và đa dạng của dòng sông: Màu nước của dòng sông thay đổi theo mùa :“Mùa xuân, dòng xanh ngọc bích”, Mùa thu lừ lừ chín đỏ như da người bầm đi vì……
- Hai bên bờ sông :
+“ lặng tờ,
+ hoang dại như một bờ tiền sử…”
+ “ Hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”…
-> Sông Đà thật mỹ lệ và như “một cố nhân…lắm bệnh nhiều chứng” mét người tình nhân chư*a quen biết gợi cảm hứng nghệ thuật và cảm xóc: vừa Đường thi lại vừa hiện đại.
Nghệ thuật:
- Sông Đà đư*ợc nhìn từ nhiều góc độ: Văn hóa, địa lí, lịch sử, văn học trí tư*ởng tự*ởng phong phú, khả năng quan sát tinh tư*ờng bằng nhiều giác quan ; vốn tri thức rộng, sâu của tác giả về nhiều ngành nghề: quân sự, văn học, thể thao
- Biện pháp: liên tưởng so sánh có sức diễn tả chính xác và sắc sảo , liệt kê, động từ mạnh có giá trị tạo hình cao, sức gợi lớn để xây dựng, khiến Sông Đà nh*ư một sinh thể có hồn, có tính cách mụ gì ghẻ chuyên làm mình , làm mẩy với ngư*ời lái đò.
=> Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc
2. Ông lái đò:
* Về lai lịch : Ông đò là một ông già 70 tuổi. Ông sinh ra và lớn lên ngay bên bờ sông Đà .
Phần lớn cuộc đời ông dành cho nghề lái đò dọc trên sông Đà – một nghề đầy gian khổ và hiểm nguy.
* Về hình dáng: Cái gian nan, khổ cực của nghề lái đò như “ chạm khắc”, làm nên một hình dáng rất đặc biệt của ông lái => Chỉ một vài nét, Nguyễn Tuân đã tạc nên một bức chân dung của lái đò không chỉ hình dáng bề ngoài mà cả nội tâm, phong thái của một người lao động có tâm hồn .
* Nhà văn đã tưởng tượng ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa người lái đò sông Đà với “bầy thuỷ quái sông Đà qua tõng trïng vi-> Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc
Thiên nhiên : Lớn lao, dữ dội hiểm độc với trường trường lớp lớp dàn trận bủa vây, có sự hợp sức của nhiều thế lực: sóng, nước, đá, gió...
Con người: Nhỏ bé trên một con thuyền đơn độc và vũ khí trên tay chỉ là những cán chèo
-Trùngvi1
+Sông Đà sóng nư*ớc: ùa vào bẻ gãy cán chèo hò la, đá trái, thúc gối vào bụng, hông thuyền, đội thuyền- Bám lấy thắt lưng đòi lật ngửa thuyền Đánh những đòn hiểm bóp lấy hạ bộ người lái đò, 5 cư*ả : 4 tử, 1 sinh
+ Ngư*ời lái đò - Nén vết th*ương, hai chân kẹp vào cuống lái, mặt méo bệch -Vẫn nghe tiếng chỉ huy của ngư*ời cầm láI -> Ông lái đò bình tĩnh, biết nén đau thư*ơng để chiến đấu với những âm m*u,thủ đoạn của sóng nư*ớc Sông Đà
- Trùngvi 2
+Sông Đà đổi chiến thuật :Tăng thêm nhiều cửa tử ,cửa sinh bố trí lệch phía hữu ngạn Dòng thác hùm beo, hồng hộc, Bọn thuỷ quân níu lôi thuyền vào tập đoàn cửa tử. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích
+ Ngư*ời lái đò: Ông đò nắm chắc binh pháp của thần đá, thần sông,thuộc quy luật phục kích. ông ghì cư*ơng lái, phóng nhanh vào cửa sinh, lái 1 đường thẳng miết. Đứa thì ông tránh, đứa thì ông đè sấn chặt đôi mở đư*ờng tiến-> Là ngư*ời m*ưu trí, thông minh, hiểu biết, nhiều kinh nghiệm trong nghệ thuật vư*ợt thác leo ghềnh.
- Trùngvi 3
+Sông Đàít cửa hơn,, bên trái, phải đều là luồng chết, cửa sinh nằm giữa (ngay bọn đá hậu vệ của con thác)
+ Ngư*ời lái đò: Như* một chỉ huy dày dạn kinh nghiệm, cứ phóng thẳng thuyền , chọc thủng cửa giữa. Thuyền vút qua cổng đá, qua cửa ngoài, cửa trong
-> Cuộc chiến không cân sức -> chiến thắng thuộc vế con người
\ Đó là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống.
\ Đây là chiến thắng của tài trí con người, của sự hiểu biết (nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá) và kinh nghiệm của những người đã nhiều năm gắn bó với nghề sông nước.
-> Nguyễn Tuân đã khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp của người lao động bình thường, âm thầm, giản dị nhưng đã và đang làm nên những kỳ tích lớn lao trong cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ
* Nghệ thuật: Vốn sống , từ ngữ phong phú, khả năng quan sát khám phá tinh tế , kiến thức quân sự , thể thao tái hiện bức tranh chiến trận hào hùng, kịch tính , độc đáo
=> Là ngư*ời nghệ sĩ tài hoa, yêu mến tự hào với công việc. Tay lái đã nở hoa qua nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Tuân.Ngư*ời nghệ sĩ vư*ợt thác leo ghềnh
* Sau cuộc chiến: nhà đò đốt lửa , nư*ớng cơm lam,bàn tán về cá anh vũ. Không một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua.-> Cuộc sống tự do, bình dị, lao động lặng lẽ, như*ng thật vinh quang, tài hoa,dũng cảm và gan góc
=> Đánh giá chung: Nguyễn Tuân muốn khẳng định rằng không chỉ những ng*ười làm nghệ thuật mới là nghệ sĩ, mà lao động cũng là một nghệ thuật, nghệ thuật của cuộc sống. Người anh hùng, ngư*ời lao động bình dị vô danh
