[Tài Liệu Tham Khảo] BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƯỜI Ở VIỆT NAM

BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƯỜI Ở VIỆT NAM

“ Việc bảo đảm các quyền con người ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới được nâng cao hơn bất cứ thời kỳ lịch sử nào", Tiến sỹ Cao Đức Thái, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Quyền con người, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã khẳng định như trên trong một bài viết đăng trên tạp chí Cộng sản số 5 (tháng 3/2005).

Theo ông Thái, việc bảo đảm quyền con người ở Việt Nam không chỉ bằng những qui định trong pháp luật hoặc trong một số chính sách nhất định mà bằng cả một hệ thống các thể chế. Đó là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mà một trong những đặc trưng của nó là bảo đảm quyền bình đẳng giữa người dân với người dân, giữa người dân với cơ quan nhà nước và công chức.
Trên giác độ quyền con người, điểm quan trọng là sự thừa nhận quyền sở hữu của tất cả mọi người và quyền tự do sản xuất kinh doanh. Với việc bảo hộ của nhà nước hai quyền này, lần đầu tiên cơ sở kinh tế của quyền con người được xác lập trong thực tế.

Trong thời kỳ đổi mới, các quyền và tự do con người được phát huy và bảo đảm vững chắc bởi các thể chế-Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Thành tựu nổi bật của Việt Nam trên lĩnh vực nhân quyền trước hết là vệc sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật, bao gồm cả Hiến pháp năm 1992, pháp lệnh, nghị định, hướng vào việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa".

Theo thống kê, từ năm 1986 đến nay, Quốc hội Việt Nam đã thông qua trên 40 bộ luật và các luật, trong đó có những bộ luật lớn trực tiếp bảo đảm các quyền con người như bộ luật hình sự, bộ luật Tố tụng hình sự, bộ luật Lao động, Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Chăm sóc, Giáo dục, Bảo vệ trẻ em, Pháp lệnh Tín ngưỡng, Tôn giáo...

Trong thời kỳ đổi mới, những nguyên tắc cơ bản bảo đảm quyền con người đã được thể chế hoá ngày càng cụ thể hơn. Đó là nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật và được pháp luật bảo vệ trên các lĩnh vực chính trị, dân sự. Nguyên tắc bình đẳng giới đã được xem là một nguyên tắc xuyên suốt pháp luật quốc gia.

Hơn thế nữa, chính sách pháp luật Việt Nam còn dành những ưu tiên đặc biệt cho phụ nữ. Nguyên tắc bình đẳng giới đã có từ trước khi đổi mới. Cái mới trong giai đoạn hiện nay là pháp luật đã cụ thể hóa nguyên tắc này. Ví dụ như quyền sở hữu bất động sản, quyền tự do kinh doanh, quyền giao kết và thực hiện hợp đồng... trước đây chỉ ghi tên chồng, nay ghi cả tên vợ.
Vai trò của phụ nữ trong hoạt động chính trị, xã hội ngày càng được đề cao. Tỷ lệ nữ trong Quốc hội từ khóa VIII đến khóa XI tăng liên tiếp từ 17%, 18,4%, 26, 2%, lên tới 27,3%. Xét trên tiêu chí nữ tham gia nghị viện, hiện Việt Nam đứng thứ hai trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, thứ 9 trên 135 quốc gia trên thế giới.

Có thể thấy các nguyên tắc quan trọng bảo vệ con người đã được ghi nhận và thực hiện như Nguyên tắc cấm hồi tố trong luật Hình sự đã được bảo vệ. Đây được xem là nội luật hóa một nguyên tắc của luật quốc tế về quyền con người (Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị, 1966). Nghiêm cấm tra tấn, nhục hình và đối xử vô nhân đạo, quyền tự do và bất khả xâm phạm về thân thể, nhà ở, thư tín... đã được ghi nhận trong pháp luật. Quyền và nghĩa vụ của người nước ngoài ở Việt Nam được tôn trọng. Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do ngôn luận của công dân được bảo đảm ngày càng tốt hơn.

Đến nay, Việt Nam có trên 18 triệu người có đạo, bằng 24% dân số. Các cơ sở đào tạo chức sắc của nhiều tôn giáo được mở rộng đáng kể. Phật giáo hiện có 3 học viện, 4 lớp cao đẳng, 30 trường trung cấp, 37 trường sơ cấp phật học với hàng vạn tăng sinh. Tôn giáo có 6 chủng viện với trên 1 000 giáo sinh. Các đại diện của tôn giáo đã có mặt trong các cơ quan quyền lực các cấp (Quốc hội, Hội đồng Nhân dân)

Trên lĩnh vực bảo đảm quyền bình đẳng giữa các dân tộc chung sống trên lãnh thổ Việt Nam, số đại biểu Quốc hội thuộc các dân tộc thiểu số ngày càng cao. Trong cơ cấu tổ chức của Quốc hội, cơ quan đại diện các dân tộc, Hội đồng dân tộc có vị trí rất cao. Đời sống của đồng bào thiểu số đã được cải thiện rõ rệt, kết cấu hạ tầng cơ sở đã được cải thiện đáng kể, đường ô tô đã đến hầu hết các trung tâm xã. Điện lưới quốc gia đã đến 98% số huyện và 64% số xã.

Chương trình quốc gia 135 đã cung cấp trên 3.222 tỷ đồng giúp đồng bào phủ xanh đất trống, đồi trọc. Công tác định canh, định cư đã đạt được thành tích quan trọng, 2 triệu trong tổng số 3 triệu dân du canh du cư đã định cư, ổn định đời sống. Nhà nước đã dành cho đồng bào các dân tộc thiểu số nhiều ưu tiên như chính sách cử tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Hiện có trên 6.000 con em đồng bào thiểu số được hưởng chế độ này. Số trường dân tộc nội trú trên cả nước là 393 trường với 60.000 con em đồng bào được nuôi dưỡng và học tập không mất tiền